Vanavond, de tweede zondag van de veertigdagentijd, staat psalm 51 centraal, één van de zeven klaag- of boetepsalmen, gezongen en gelezen in de weken vóór Pasen, volgens de traditie de tijd van inkeer. Deze psalm had oorspronkelijk zijn plaats in de liturgie van de Stille Week.

Twee pareltjes van composities, die beide psalm 51 als uitgangspunt hebben. In muzikaal opzicht verschillen de twee werken echter hemelsbreed van elkaar. Het oudste, het motet van Allegri uit 1638, vertoont letterlijk alle kenmerken van een voorbije, al lang achter ons liggende tijd, terwijl het motet van Brahms, gecomponeerd in 1860 in een Romantisch idioom, natuurlijk in tijd, maar ook in het begrijpen van de muzikale taal, dichter bij onze beleving ligt.

Gregorio Allegri (1582-1652) was zanger, priester en componist. Als zanger maakte hij deel uit van het pauselijke koor in Rome. Over het ontstaan en het gebruik van het Miserere hangt een sluier van geheimzinnigheid. Het zou lange tijd jaarlijks op Goede Vrijdag onder leiding van de componist uitsluitend binnen de muren van de Sixtijnse Kapel gezongen zijn. De toenmalige paus Urbanus VIII bepaalde dat kopiëren van het motet gestraft werd met excommunicatie. Het verhaal gaat dat de veertienjarige Mozart tijdens zijn reis naar Rome (1769-1771) zeer onder de indruk was toen hij het Miserere hoorde en het uit zijn hoofd in partituur noteerde. Hij deed dat overigens ook als oefening om zich de oude polyfonie eigen te maken. Zo ontstond een van de eerste publicaties buiten Rome. Ook Mendelssohn en Liszt hebben aan verspreiding van de partituur bijgedragen.
Hoewel Allegri een groot aantal motetten, missen en ander geestelijk werk voor koor heeft gecomponeerd, is hij het meest bekend gebleven door het Miserere.

Ook het motet Schaffe in mir, Gott, ein reines Herz van Johannes Brahms (1833-1897) staat in de traditie, uiteraard op een andere manier dan het Miserere van Allegri. Brahms had grote belangstelling voor de muziek uit de barok en de renaissance. Hij was goed op de hoogte van de werken van 16e- en 17e eeuwse componsiten als Bach en Schütz. Zijn motetten vertonen dan ook in principe dezelfde structuur en zeggingskracht als die van de oude meesters. Hij heeft die traditie op zijn geheel eigen wijze harmonisch en melodisch verbreed en verdiept.
Net zoals de motetten van Bach zijn de motetten van Brahms van een grote zeggingskracht, soms zelfs met symfonische allure. Prachtig om te zingen en prachtig om naar te luisteren!

Hayo Boerema opent de dienst met Évocation à la Chapelle Sixtine van Frans Liszt. De titel van dit orgelwerk verwijst naar het Miserere en het verhaal van de jonge Mozart die in de Sixtijnse Kapel dit werk van Allegri hoorde en die uit zijn hoofd noteerde. In dit werk citeert Liszt dan ook zowel uit dit werk als het bekende Ave verum corpus van Mozart.

Toegang vrij, collecte na afloop.